छत्रपती शिवाजी महाराज हे केवळ महाराष्ट्राचे नव्हे, तर संपूर्ण भारताचे प्रेरणास्रोत आहेत. स्वराज्याच्या स्थापनेपासून ते आदर्श प्रशासन, लोककल्याण आणि स्वाभिमानाच्या लढ्यापर्यंत शिवरायांनी निर्माण केलेला इतिहास आजही आपल्याला मार्ग दाखवतो. आणि या इतिहासाचे स्मरण फक्त उत्सवापुरते मर्यादित न ठेवता, त्याचे स्मारकात, धोरणांमध्ये आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर रूपांतर करणे हे खऱ्या अर्थाने शिवस्मरण ठरते – हे कार्य सध्या महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आपल्या कृतीतून सिद्ध करत आहेत.
शिवरायांचे १२ किल्ले जागतिक मंचावर – युनेस्को मानांकनाचा ऐतिहासिक क्षण
महायुती सरकारच्या अथक प्रयत्नांमुळे छत्रपती शिवाजी महाराजांचे १२ ऐतिहासिक किल्ले युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत (World Heritage List) समाविष्ट झाले. यात रायगड, राजगड, प्रतापगड, लोहेगड, सिंधुदुर्ग, तोरणा, वासोटा, सुजानगड, पन्हाळगड, साळेर, मुरुड-जंजिरा (शिवकालीन दृष्टिकोनातून) आणि विशाळगड यांचा समावेश आहे. हा सन्मान केवळ महाराष्ट्रापुरता मर्यादित नाही, तर जगभरात शिवरायांच्या राज्यकलेचे, युद्धतंत्राचे आणि स्थापत्यशास्त्राचे दर्शन घडवणारा मोठा टप्पा आहे. हे यश कुण्या एका खात्याचे नसून, शिवरायांच्या विचारांवर निष्ठा ठेवून कार्य करणाऱ्या सरकारचे – विशेषतः एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाचे फलित आहे.
मुंबईत शिवरायांचा भव्य अश्वारूढ पुतळा – अस्मितेचा प्रेरणादायी प्रकल्प
मुंबईतील छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CST) परिसरात लवकरच शिवरायांचा भव्य अश्वारूढ पुतळा उभारण्यात येणार आहे, अशी ऐतिहासिक घोषणा विधानसभेत करण्यात आली. हा पुतळा केवळ एक शिल्प नसेल, तर तो महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक अस्मितेचे, लोकप्रेरणेचे आणि राष्ट्रनिष्ठेचे भव्य प्रतीक ठरेल. हा निर्णय घेताना केवळ स्थापत्य सौंदर्याचा विचार झालेला नाही, तर शिवरायांचा इतिहास, त्यांच्या ध्येयधोरणांचे आजच्या महाराष्ट्राशी असलेले नाते लक्षात घेण्यात आले आहे. एकनाथ शिंदे यांचे हे पाऊल म्हणजे अस्मितेच्या राजकारणापलीकडे जाऊन, इतिहासाची सामाजिक व सांस्कृतिक पुनर्स्थापना करण्याचा प्रयत्न आहे.
प्रशासनात शिवसूत्रांचे प्रभावी आचरण
एकनाथ शिंदे हे केवळ शिवरायांचे नाव घेणारे नेते नाहीत, तर त्यांच्या कार्यपद्धतीतून शिवरायांचे विचार उतरलेले दिसतात. शिवाजी महाराजांनी जनतेशी थेट संवाद ठेवला, त्यांचे हित पाहिले आणि धोरणे निर्माण केली. त्याच धर्तीवर शिंदे सरकारने देखील अनेक जनहिताच्या योजना, गडकिल्ल्यांचे संवर्धन, पर्यटनदृष्ट्या त्यांचा विकास, शेतकऱ्यांसाठीचे निर्णय यामध्ये शिवसूत्रांचे प्रभाव स्पष्टपणे जाणवतात.
उदाहरणार्थ,
• ‘शिवगड संवर्धन योजना’
• मुलांना गडकिल्ल्यांवर फील्ड व्हिजिट्ससाठी प्रोत्साहन
• ‘शिवचरित्र’ शालेय अभ्यासक्रमात अधिक ठळक करणे
हे सर्व उपक्रम शासनाच्या धोरणात्मक विचारसरणीतूनच साकारत आहेत.
मराठी अस्मिता, संस्कृती आणि पर्यटनासाठी नवदिशा
शिवरायांच्या गौरवाला पुढे नेण्यामागे एक मोठे उद्दिष्ट आहे – मराठी अस्मिता जपणे आणि स्थानिक पर्यटनाला चालना देणे. युनेस्को मानांकनामुळे महाराष्ट्रातील गडकिल्ल्यांकडे आता केवळ इतिहासप्रेमीच नव्हे तर जागतिक पर्यटकही वळतील. त्यामुळे स्थानिक रोजगार, पर्यटकांचे आकर्षण, आणि ऐतिहासिक जाणीवेचा जागर – हे सर्व परिणाम घडतील. ही दूरदृष्टी ठेवणारे नेतृत्व महाराष्ट्रात आहे, आणि त्या नेतृत्वाचे नाव म्हणजे एकनाथ शिंदे. त्यांनी शिवरायांचे केवळ स्मरण न करता, त्यांच्या विचारांना कृतीत उतरवले आहे. त्यांच्या नेतृत्वामुळे शिवरायांच्या किल्ल्यांना आंतरराष्ट्रीय सन्मान मिळाला आहे आणि शिवप्रेमी जनतेच्या मनात नवी अस्मितेची निर्माण केली आहे. या सगळ्या प्रयत्नांमुळे महाराष्ट्र केवळ आर्थिक किंवा औद्योगिक विकासाच्या दिशेनेच नव्हे, तर सांस्कृतिक पुनरुत्थानाच्या दिशेनेही मोठ्या पावलांनी पुढे जात आहे. शिवरायांचा जयजयकार करणारे नेते आज महाराष्ट्राचे प्रशासन सांभाळत आहेत, हीच खरी ‘शिवशाही’ची झलक आहे.
जय भवानी, जय शिवाजी!
जय महाराष्ट्र!
