स्त्रियांची प्रगती ही समाजाची खरी उन्नती असते. विज्ञान, अभियांत्रिकी आणि अंतराळ संशोधनासारख्या क्षेत्रात महिलांचे योगदान वाढवणे ही काळाची गरज आहे. याच दिशेने एक दीपस्तंभ ठरलेली व्यक्ती म्हणजे शिल्पी सोनी. त्यांनी मध्यमवर्गीय पार्श्वभूमी असूनही मेहनत, जिद्द आणि आत्मविश्वासाच्या जोरावर भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेतील (ISRO) वरिष्ठ पदापर्यंतचा प्रवास यशस्वी केला.
८ किलोमीटर सायकल आणि जिद्दीची सुरुवात
मध्य प्रदेशातील सागर जिल्ह्यात जन्मलेल्या शिल्पी यांचे बालपण फारसे सुकर नव्हते. त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती बेताची होती. परंतु शिक्षणाबाबतचा त्यांचा निर्धार अतूट होता. त्यांनी दररोज ८ किलोमीटर सायकल चालवत शाळा आणि कोचिंग क्लासेससाठी प्रवास केला. ही प्रवासाची वाट जरी शारीरिक थकवा आणणारी असली, तरी त्यांच्या मनात असलेल्या मोठ्या स्वप्नांसाठी हे श्रम छोटेच आहेत असे शिल्पी यांचे म्हणणे आहे.
शिक्षणासाठी वडिलांनी घेतले कर्ज
शिल्पी यांचे वडील शिक्षणाचे महत्त्व ओळखणारे होते. त्यांनी कर्ज घेऊन शिल्पींच्या अभियांत्रिकी शिक्षणाची व्यवस्था केली. ही धाडसी पावले त्यांच्या मुलीला भविष्य घडवण्याची संधी देणारी ठरली. विज्ञान आणि गणितात असलेली गोडी आणि शिक्षकांचे योग्य मार्गदर्शन यामुळे शिल्पी हळूहळू तंत्रज्ञान क्षेत्रात प्रगती करू लागल्या.
DRDO ते ISRO – स्वप्न साकारते होते
शिल्पी यांची सुरुवात DRDO (Defence Research and Development Organisation) मध्ये झाली. ही सुरुवात त्यांच्या शिस्तप्रियतेला आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोनाला अधिक धार देणारी होती. यानंतर त्यांना ISRO (Indian Space Research Organisation) मध्ये काम करण्याची संधी मिळाली – ही संधी त्यांच्या आयुष्याला नवे वळण देणारी ठरली.
अहमदाबाद येथील ISRO केंद्रात त्यांनी २४ वर्षांहून अधिक सेवा दिली. या काळात त्यांनी RF आणि मायक्रोवेव्ह सबसिस्टम तंत्रज्ञान विकसित करण्यावर विशेष लक्ष केंद्रित केले. त्यांचे योगदान ३५ हून अधिक उपग्रह मिशनमध्ये झाले असून, भारताच्या संप्रेषण आणि नेव्हिगेशन क्षमतांमध्ये त्यांच्या कामामुळे मोठी भर पडली.
ग्रामीण मुलींसाठी आदर्श
शिल्पी सोनी यांनी केवळ वैज्ञानिक क्षेत्रातच नव्हे तर महिलांच्या सशक्तीकरणासाठीही मोठी भूमिका बजावली. २०२५ साली आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाच्या निमित्ताने, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांना त्यांच्या अधिकृत सोशल मीडिया हँडल्सचे संचालन करण्याची संधी दिली. या माध्यमातून शिल्पी यांनी ग्रामीण भागातील मुलींना विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी प्रेरणा दिली.
त्यांचे शब्द आणि अनुभव हे आजच्या पिढीसाठी आशेचा किरण आहेत. त्यांनी दाखवून दिले की, मुलींना जर संधी, शिक्षण आणि योग्य मार्गदर्शन मिळाले, तर त्या जग जिंकू शकतात.
आजच्या तरुणांसाठी प्रेरणास्त्रोत
शिल्पी सोनी यांची जीवनयात्रा हे आजच्या तरुण मुला-मुलींसाठी एक उर्जा आणि प्रेरणादायी उदाहरण आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील आणि आर्थिक अडचणीतून शिक्षण घेणाऱ्या मुलींसाठी त्यांचा प्रवास “स्वप्न ते सत्य” हा मंत्र देतो. कष्ट, चिकाटी, जिद्द आणि योग्य दिशा असेल तर कोणतेही स्वप्न पूर्ण करता येते, हे त्यांनी सिद्ध केले आहे.
शिल्पी सोनी यांचा प्रवास हा केवळ एक व्यक्तीची यशोगाथा नसून, तो भारतातील लाखो मुलींच्या आशा-आकांक्षांना दिशा देणारा क्षण आहे. आजच्या युगात, जेव्हा महिलांनी सर्वच क्षेत्रांमध्ये आपला ठसा उमटवायला सुरुवात केली आहे, तेव्हा शिल्पी यांची कहाणी ही स्त्रीशक्तीचा खरा गौरव आहे.
