मायक्रोसॉफ्टची सुवर्णयात्रा : शून्यातून जागतिक शिखराकडे!

फक्त कल्पना असो किंवा स्वप्न, जर चिकाटी आणि दृढनिश्चय असेल, तर ते जग बदलू शकते याचे मूर्तीमंत उदाहरण आज आपण पाहणार आहोत. 50 वर्षांपूर्वी, दोन तरुणांनी एका गॅरेजमधून सुरु केलेली कंपनी आज जगातील सर्वात प्रभावशाली तंत्रज्ञान कंपन्यांपैकी एक बनली आहे. ही आहे मायक्रोसॉफ्ट (Microsoft) – एक नाव, ज्याने संगणक, सॉफ्टवेअर, इंटरनेट आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता या क्षेत्रांमध्ये क्रांती घडवून आणली. 4 एप्रिल 1975 रोजी बिल गेट्स (Bill Gates) आणि पॉल अ‍ॅलन (Paul Allen) यांनी सुरू केलेल्या या कंपनीचा प्रवास हा एक प्रेरणादायी आणि आश्चर्यचकित करणारा इतिहास आहे. त्यानिमित्ताने केलेला हा लेख प्रपंच.

एक स्वप्न, एक गॅरेज आणि दोन मित्र – मायक्रोसॉफ्टची सुरुवात
१९७५ साली, अमेरिकेतील अल्बुकर्क शहरात, दोन तरुण मित्र – बिल गेट्स आणि पॉल अ‍ॅलन – यांनी संगणकांच्या भविष्यातील संधी ओळखून Microsoft या कंपनीची स्थापना केली. त्यावेळी संगणक फक्त संशोधन संस्था, लष्करी संस्था किंवा मोठ्या उद्योगांमध्येच वापरले जात. गेट्स आणि अ‍ॅलन यांना मात्र विश्वास होता की भविष्यात प्रत्येक घरात एक संगणक असेल, आणि त्यासाठी सॉफ्टवेअर लागणारच. Altair 8800 नावाच्या पहिल्या मायक्रो संगणकासाठी त्यांनी BASIC इंटरप्रिटर तयार केलं, आणि हेच Microsoft चे पहिले उत्पादन ठरले.

MS-DOS – IBM च्या सौजन्याने एक यशस्वी वळण
१९८० मध्ये IBM या जगप्रसिद्ध कंपनीने Personal Computer (PC) तयार करण्याचा निर्णय घेतला आणि ऑपरेटिंग सिस्टमसाठी Microsoft ला निवडलं. Microsoft ने त्यांच्यासाठी MS-DOS ही प्रणाली तयार केली. ही सिस्टम इतर हार्डवेअर निर्मात्यांना विकायची मुभा Microsoft ला होती – हीच गोष्ट कंपनीच्या आर्थिक यशाचा कणा ठरली. MS-DOS मुळे मायक्रोसॉफ्ट जगातील प्रमुख सॉफ्टवेअर कंपन्यांपैकी एक बनली. हे यश कंपनीला पुढील क्रांतिकारी पाऊल उचलण्याची प्रेरणा देणारं ठरलं.

Windows – संगणक सामान्य माणसाच्या घरात
१९८५ मध्ये Microsoft ने Windows 1.0 ही ऑपरेटिंग सिस्टम बाजारात आणली. यापूर्वी संगणक चालवायला फक्त कमांड्स टाकाव्या लागत; पण Windows मुळे Graphical User Interface (GUI) वापरता आला. वापरकर्ता ‘माऊस’ने आइकॉन क्लिक करून संगणक वापरू शकू लागला. पुढील दशकांमध्ये Windows 3.1, Windows 95, Windows XP, Windows 7, 10 आणि 11 अशा आवृत्त्यांनी Microsoft चा वापर जगभर पसरवला. Windows मुळे संगणक हा फक्त एक महागडा साधन न राहता, घरातल्या वस्तूप्रमाणे उपयुक्त उपकरण बनला.

Microsoft Office – आधुनिक कामकाजाची नांदी
१९९० मध्ये Microsoft ने Office Suite सादर केलं, ज्यात Word, Excel आणि PowerPoint ही कार्यक्षम टूल्स होती. Word ने दस्तऐवज तयार करणे, Excel ने डेटा व्यवस्थापन, तर PowerPoint ने सादरीकरण याला सुलभ केलं. पुढे Outlook, Access यांची भर पडत गेली. आजही जगभरातील कोट्यवधी व्यावसायिक, शिक्षक, विद्यार्थी आणि सरकारी कर्मचारी हे टूल्स वापरतात. Office Suite मुळे Microsoft ने केवळ संगणकच नाही, तर ‘काम करण्याची पद्धत’ बदलली.

इंटरनेट युगात प्रवेश आणि Internet Explorer
१९९५ मध्ये Microsoft ने Internet Explorer हा ब्राउझर Windows OS मध्ये समाविष्ट केला आणि लाखो वापरकर्त्यांना पहिल्यांदाच इंटरनेटचा अनुभव दिला. ही बाब इंटरनेटचा प्रसार वाढवणारी ठरली. यानंतर Microsoft ने Outlook.com, Hotmail, Bing सर्च इंजिन, Skype, आणि नंतरचा Edge Browser सादर केला. ही साधने लोकांमध्ये डिजिटल संवाद आणि माहितीचा प्रवाह वाढवण्यास कारणीभूत ठरली.

Azure – क्लाउड युगाची क्रांती
२०१० नंतर Microsoft ने Azure या नावाने क्लाउड प्लॅटफॉर्म लाँच केला. व्यवसायांसाठी डेटा स्टोरेज, व्हर्चुअल मशीन, IoT, AI सोल्युशन्स अशा सेवा यातून देण्यात आल्या. आज Azure हा Amazon Web Services (AWS) नंतर जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा क्लाउड प्लॅटफॉर्म आहे. त्यामुळे Microsoft आता फक्त सॉफ्टवेअर बनवणारी कंपनी न राहता, डिजिटल इन्फ्रास्ट्रक्चर पुरवणारी कंपनी बनली.

AI आणि OpenAI मधील गुंतवणूक
Microsoft ने २०१९ मध्ये OpenAI या संस्थेत गुंतवणूक केली आणि आज ChatGPT, DALL-E यांसारखी AI टूल्स वापरणारे वापरकर्ते Microsoft च्या AI क्षमतेची ताकद अनुभवत आहेत. Copilot हे Microsoft Office मध्ये AI आधारित सहाय्यक टूल तयार करण्यात आले आहे, जे कामकाज अधिक वेगवान आणि प्रभावी करते. Microsoft च्या AI धोरणामुळे कंपनी पुन्हा एकदा नव्या युगाच्या केंद्रस्थानी येऊन पोहोचली आहे.

सत्य नडेला – Microsoft चं नवसंजीवन
२०१४ मध्ये सत्य नडेला यांनी CEO पदभार स्वीकारला आणि Microsoft च्या धोरणांमध्ये आमूलाग्र बदल केले. त्यांनी Windows केंद्रित दृष्टिकोनातून Cloud आणि AI केंद्रित दृष्टिकोन स्वीकारला. त्यांनी GitHub (डेव्हलपर्ससाठी), LinkedIn (व्यावसायिक नेटवर्किंगसाठी), आणि Activision Blizzard (गेमिंगसाठी) सारख्या कंपन्या विकत घेतल्या. यामुळे Microsoft ने विविध क्षेत्रात आपलं वर्चस्व सिद्ध केलं.

CSR, शिक्षण, आणि सामाजिक जबाबदारी
Microsoft केवळ नफा मिळवणारी कंपनी नसून सामाजिक जबाबदारीही पार पाडते. विविध देशांमध्ये शैक्षणिक सॉफ्टवेअर, साक्षरता प्रकल्प, दुष्काळग्रस्त भागांमध्ये टेक्नॉलॉजीसाठी सहाय्य, यासाठी Microsoft Foundation काम करत आहे. भारतासारख्या देशांमध्येही Microsoft अनेक CSR प्रकल्प राबवत आहे.

मायक्रोसॉफ्ट : जग बदलणारी ताकद
मायक्रोसॉफ्टचा ५० वर्षांचा प्रवास म्हणजे कल्पकतेची, नवकल्पनांची आणि दृढ इच्छाशक्तीची कहाणी आहे. शून्यातून सुरुवात करून एका मोठ्या गॅरेजमधून उभारलेली ही कंपनी आज संपूर्ण जगाच्या तंत्रज्ञान यंत्रणेचा कणा बनली आहे. जगातील कोट्यवधी लोकांच्या जीवनशैलीत, व्यवसायात, शिक्षणात आणि संवादात Microsoft ने क्रांती घडवली आहे. संगणक, इंटरनेट, क्लाउड, आणि आता AI – Microsoft ने प्रत्येक युगात स्वतःला पुन्हा शोधून, नव्याने तयार केलं.