कोकण हे निसर्गसंपन्न भूमी आहे. येथे मुबलक पाऊस, सुपीक जमीन आणि अनुकूल हवामान यामुळे अनेक पिके जोमाने घेतली जातात. मात्र, अलीकडच्या काळात काही ठिकाणी शेती बाजूला पडली आहे, तर काही ठिकाणी जमीन रिकामीच पडून राहते. यामागे बाजारपेठेचा अभाव, योग्य मार्गदर्शनाचा अभाव आणि बदलत्या हवामानाचा परिणाम हे मोठे कारणीभूत आहेत.
अशा परिस्थितीत, बांबू लागवड ही एक नवी संधी घेऊन आली आहे. बांबू हे झपाट्याने वाढणारे, कमी देखभालीत भरघोस उत्पादन देणारे आणि बाजारात कायम मागणी असलेले पीक आहे. विशेषतः कोकणाच्या हवामानाला बांबू अतिशय चांगला अनुरूप आहे. मात्र दुर्दैवाने, योग्य माहिती आणि तांत्रिक मार्गदर्शन नसल्याने आजही बरेच शेतकरी बांबू लागवडीपासून दूर राहतात.
हीच गरज ओळखून श्री. विश्वनाथ मनोहर सावंत आणि श्री. ज्ञानेश्वर रावराणे या दोन अनुभवी शेतकऱ्यांनी “कोकण-महाराष्ट्रातील बांबू शेतकरी” या विषयावर एक विशेष फेसबुक समूह स्थापन केला आहे. https://www.facebook.com/groups/439366707103779/?hoisted_section_header_type=recently_seen&multi_permalinks=1053997622307348 ही त्या फेसबूक समूहाची लिंक असून वाचकांनी आजच या फेसबूक समूहात सहभागी व्हावे. आणि बांबू शेतीसंबंधित माहिती मिळवावी.
या फेसबुक समुहाचे वैशिष्ट्य काय?
‘कोकण-महाराष्ट्रातील बांबू शेतकरी’ हा फेसबूक समूह खास बांबूची
• फक्त बांबू विषयाला समर्पित: या ग्रुपमध्ये फक्त आणि फक्त बांबू लागवड, त्याचे व्यवस्थापन, विपणन व त्यासंबंधित तांत्रिक माहितीच दिली जाते.
• अनुभवातून आलेले ज्ञान: ग्रुपमधील माहिती ही केवळ पुस्तकी न राहता प्रत्यक्ष जमिनीवर काम करून मिळवलेली आहे.
• शेतकरी ते शेतकरी संवाद: येथे शेतकरी स्वतःचे अनुभव शेअर करतात, ज्यामुळे नवशिक्यांना प्रत्यक्ष अडचणींचे सोपे समाधान मिळते.
• विशेष मार्गदर्शन: बांबूच्या जातींची निवड, लागवडीचा हंगाम, खत व्यवस्थापन, सिंचन व्यवस्था, काढणी व विक्रीच्या बाजारपेठेची माहिती इथून मिळते.
• शंका निरसन: कोणतीही शंका असो, ग्रुपमधील अनुभवी लोक त्वरीत मदत करतात.
कोकणासाठी बांबू का फायदेशीर?
• जलद वाढणारे पीक: काही बांबूच्या जाती वर्षाला १.५ ते २ मीटर वाढू शकतात.
• मिळणारे उत्पादन: योग्य व्यवस्थापन केल्यास ३-४ वर्षात बांबूपासून आर्थिक उत्पन्न सुरू होते.
• मागणीचा बाजार: बांबूचा उपयोग फर्निचर, कागद उद्योग, बांधकाम साहित्य, हस्तकला वस्तू आणि पर्यावरणपूरक उत्पादनांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर होतो.
• हवामानाचा अनुकूल परिणाम: कोकणातील पावसाळी हवामान बांबूसाठी नैसर्गिक खतासारखे काम करते.
• मातीची गुणवत्ता राखते: बांबूची मुळे जमिनीची धूप रोखतात आणि मातीचे पोत टिकवून ठेवतात.
ग्रुपमध्ये सामील होऊन मिळवता येणारे फायदे
• मोफत माहिती व मार्गदर्शन
• अनुभवी शेतकऱ्यांच्या कथा व प्रेरणा
• मार्केटिंगसाठी सहकार्य व नेटवर्किंग
• बांबू उद्योगासाठी नवीन संधींची माहिती
वाचकांना विशेष आवाहन
बांबू लागवड हा केवळ एक पर्याय नाही, तर भविष्य घडवण्याचा मजबूत मार्ग आहे. आपली जमीन उपजाऊ करा, आपली आर्थिक परिस्थिती सुधारवा आणि पर्यावरण रक्षणासाठी योगदान द्या — हे सर्व एका झाडातून शक्य आहे.
• आपण स्वतः या चळवळीचा भाग व्हा.
• हा लेख आपल्या शेतकरी बांधवांपर्यंत, मित्रमंडळींपर्यंत आणि नातेवाईकांपर्यंत शेअर करा.
• जास्तीत जास्त लोकांना बांबू लागवडीचे महत्त्व समजावून सांगा.
• फेसबुकवरील “बांबू लागवड व व्यवसाय” ग्रुपमध्ये सामील होऊन ज्ञान मिळवा आणि इतरांनाही जोडण्यास प्रवृत्त करा.
चला तर मग, कोकणात आणि आपल्या राज्यात बांबू क्रांती घडवूया!
आजच पाऊल उचला — शेतीकडे, समृद्धीकडे आणि स्वयंपूर्णतेकडे!
