दुर्गपंढरीचा निस्पृह वारकरी

सह्याद्रीच्या रांगांमध्ये उभ्या असलेल्या किल्ल्यांच्या दगडांमध्ये इतिहासाची गूढता दडलेली आहे. या गूढतेला उलगडणारे, त्यातल्या प्रत्येक खाचखळग्याला शब्दरूप देणारे आणि शिवकालीन इतिहासाला जिवंत ठेवणारे व्यक्तिमत्त्व म्हणजेच बाळकृष्ण परब. लोक त्यांना आदराने ‘आप्पा’ अशी हाक मारतात. महाराष्ट्राच्या दुर्गसंस्कृतीचे निस्सीम उपासक आणि शिवकालीन इतिहासाचे साक्षात चालतेबोलते कोश म्हणूनही त्यांना ओळखले जाते. इतिहासाच्या सेवेत समर्पित राहिलेल्या या ऋषितुल्य व्यक्तिमत्त्वाचा जीवनप्रवास म्हणजे प्रेरणादायी साधनेचा एक अद्वितीय आदर्श आहे.

आप्पा परब यांचा जन्म ८ मे १९४० रोजी सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील आरोस, सावंतवाडी येथे झाला. मॅट्रिकपर्यंतचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, त्यांनी इतिहासाच्या गूढतेत स्वतःला झोकून दिले. त्यांच्या अभ्यासाचा केंद्रबिंदू शिवकालीन इतिहास, मराठा साम्राज्याचा दुर्गसंस्कार, नाणकशास्त्र आणि मोडी लिपीचा सखोल अभ्यास हा होता. त्यांनी ‘श्री शिवराज्याभिषेक दिनोत्सव सेवा समिती’चे ज्येष्ठ सल्लागार म्हणूनही कार्य केले आहे .

ग्रंथसंपदा: इतिहासाची अमूल्य ठेव
आप्पा परब यांनी लिहिलेली पुस्तके म्हणजे मराठी इतिहासप्रेमींसाठी एक अमूल्य ठेवा आहे. त्यांच्या लेखनात ‘किल्ले रायगड स्थळदर्शन’, ‘किल्ले राजगड कथा पंचविसी’, ‘श्रीशिवबावनी’, ‘शिवरायांच्या अष्टराज्ञी’, ‘पावनखिंडीची साक्ष’, ‘रणपती शिवाजी महाराज’ अशा अनेक ग्रंथांचा समावेश आहे . त्यांच्या लेखनशैलीत ऐतिहासिक घटनांचे सजीव चित्रण, दुर्गांचे तपशीलवार वर्णन आणि शिवकालीन नायकांची प्रेरणादायी चरित्रे यांचा सुरेख संगम दिसून येतो.

इतिहासाचे जिवंत कथन
आप्पा परब यांचे व्याख्यान म्हणजे इतिहासाचे जिवंत कथन. त्यांच्या तोंडून इतिहास ऐकणे म्हणजे त्या काळात प्रत्यक्ष वावरल्याचा अनुभव. त्यांनी दिलेल्या व्याख्यानांमध्ये ‘पुरंदर तह’, ‘पावनखिंड’, ‘शिवा काशीद’ यांसारख्या विषयांवर सखोल माहिती दिली आहे .

प्रेरणादायी जीवनशैली
आप्पा परब यांचे जीवन म्हणजे साधेपणाचा आणि उच्च विचारसरणीचा उत्तम नमुना आह. त्यांच्या घरी इतिहासाची पुस्तके आणि दुर्गांचे नकाशे यांचेच साम्राज्य आहे. त्यांची मुलगी शिल्पा परब-प्रधान ही देखील इतिहासाच्या अभ्यासात सक्रिय आहे. वडिलांकडून मिळालेला वारसा त्या अभिमानाने पुढे नेण्याचा त्यांचा उद्देश आहे.

८६ व्या वाढदिवसानिमित्त शुभेच्छा
८ मे २०२५ रोजी आप्पा परब यांनी ८६ व्या वर्षात पदार्पण केले. या विशेष प्रसंगी, इतिहासप्रेमी, दुर्गभ्रमणकार, संशोधक आणि आमच्या जबरी खबरी टीमच्या वतीने त्यांना सह्याद्रीएवढ्या शुभेच्छा! त्यांचे कार्य आणि समर्पण हे भविष्यातील पिढ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरेल. आप्पा परब यांचे जीवन आणि कार्य हे महाराष्ट्राच्या इतिहासप्रेमींसाठी एक दीपस्तंभ आहे. त्यांच्या लेखनातून आणि व्याख्यानातून इतिहासाचे जिवंत दर्शन घडते. त्यांच्या प्रेरणादायी कार्याचा आदर आणि गौरव करण्यासाठी, त्यांच्या ग्रंथसंपदेला वाचा फोडूया आणि त्यांच्या विचारांना पुढील पिढ्यांपर्यंत पोहोचवूया.